ROWEREM PO GMINIE CZERMIN
Gmina Czermin leży na północ od Pleszewa w środkowo – wschodniej części województwa wielkopolskiego. Położona jest w krainie geograficznej zwanej Niziną Wielkopolską i stanowi część Wysoczyzny Kaliskiej rozciętej od północnego wschodu doliną rzeki Prosny.
Powierzchnia wynosi 98 km². Użytki rolne zajmują 8075 hektarów, grunty orne 7382 hektary, użytki zielone 693 hektary, a lasy zajmują powierzchnię 1067 hektarów.
Czermin jest gminą typowo rolniczą, nie posiadamy na naszym terenie przemysłu. Głównym kierunkiem produkcji 960 indywidualnych gospodarstw rolnych, jest uprawa zbóż, ziemniaków i warzyw oraz hodowla bydła i trzody chlewnej. Dobrze rozwinięty jest handel i usługi prowadzone przez prywatnych przedsiębiorców.
Gminę zamieszkuje około 5000 mieszkańców. Liczy ona 15 wsi – 14 z nich jest wsiami sołeckimi. Posiadają one bogatą historię oraz szereg zabytków stanowiących o dużej atrakcyjności turystycznej.
Trasa rowerowa Gminy Czermin przebiega wokół całego obszaru Gminy. Prowadzi ona drogami o zmniejszonym natężeniu ruchu, a w dużej części drogami polnymi. Cała trasa ścieżki biegnie przez tereny przyrodnicze, na trasie tej znajdują się liczne zabytki, kościoły, krzyże i kapliczki przydrożne z których wiele ma swoją historię. W trakcie wędrówki odpocząć można w licznych parkach oraz ogródkach barowych.
Niniejszy opis jest opisem trasy turystycznej, ze zwróceniem uwagi na znajdujące się na trasie zabytki oraz atrakcje turystyczne. Trasę turystyczną można modyfikować również we własnym zakresie, będziemy wdzięczni za różne wskazówki dotyczące odwiedzanych miejsc. Uwagi prosimy przekazywać na adres: promocja@czermin.wlkp.pl
Zwiedzanie naszej gminy można rozpocząć od miejscowości Czermin.
Pierwsze wzmianki o naszej miejscowości ukazały się w 1241 roku, gniazdo Czermińskich herbu Wieniawa wymienianych jeszcze w 1559 roku.
W Czerminie znajduje się siedziba Urzędu Gminy, Ośrodek Zdrowia, Apteka oraz Poczta. Obiektami godnymi obejrzenia i zwiedzenia są:
Budynek z 1900 roku – obecnie siedziba Urzędu Gminy w Czerminie, wcześniej w budynku mieścił się Ośrodek Zdrowia.
W 2012 roku budynek urzędu został wyremontowany ze środków z Unii Europejskie
W Czerminie znajduje się barokowy, drewniany kościół p.w. św. Jakuba Apostoła, powstały w 1725 roku, z fundacji Ulatowskich.
Ma on rozbudowaną bryłę na planie krzyża, gontowe dachy oraz wieżę zwieńczoną barokowym hełmem. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Matki Boskiej Śnieżnej (Czermińskiej) z 1662 roku, w lewej części transeptu znajduje się gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z około 1500 roku.
W pobliżu kościoła, z kamieni została wybudowana Grota Matki Boskiej.
Przy kościele znajduje się również dzwonnica z początku XIX wieku, drewniana, kryta gontem.
Plebania powstała na początku XIX wieku, posiada ona drewniany ganek oraz naczółkowy dach.
Obok znajduje się organistówka z 1905 roku w której obecnie mieści się apteka i salka katechetyczna dla dzieci i młodzieży.
W pobliżu kościoła znajduje się Założenie Dworskie, w skład którego wchodzi dwór dzierżawcy z około 1920 roku
W 2008 roku dworek został odrestaurowany i obecnie ma w nim swoja siedzibę Środowiskowy Dom Samopomocy oraz ogólnodostępne centrum rehabilitacji. Przystosowany jest on do zapewnienia dziennego pobytu 25 wymagającym opieki dorosłym osobom.
Park krajobrazowy o powierzchni 3 ha z drugiej połowy XIX wieku.
W parku występuje stary drzewostan – rośnie w nim m.in. dąb o obwodzie 380 cm oraz jesion o obwodzie 370 cm. Park stwarza atmosferę do miłego spaceru i odpoczynku.
Będąc w parku z daleka widzimy Stację Uzdatniania Wody, której remont był dofinansowany przez Unię Europejska.
Nieopodal dworku, w sąsiedztwie Zespołu szkół Publicznych w Czerminie znajduje się kompleks boisk, na których można spędzić aktywnie czas.
Budowa boiska z trawy syntetycznej została współfinansowana ze środków Unii Europejskiej.
Wybierając jeden z kierunków ścieżki rowerowej z Czermina przez miejscowość Żale można dotrzeć do Broniszewic skręcając na najbliższym skrzyżowaniu wskazanym na zdjęciu w prawo.
W planach jest budowa ścieżki rowerowej łączącej Czermin i Broniszewice, a początek prac ruszył w 2012 roku. Przy współudziale środków z Unii Europejskiej wybudowano cześć ścieżki rowerowej w Czerminie
oraz w Broniszewicach.
Broniszewice leżą na północ od Pleszewa. Podzielone są na dzielnice: Polskie Nowe, Polskie Stare, Mazury, Starą Wieś, Marianin, Podwórze i Górkę. Niedaleko Broniszewic przepływa rzeka Prosna, która była naturalną granicą pomiędzy zaborem pruskim, a rosyjskim.
Broniszewice na kartach historii pojawiły się w 1393 r., gdy były gniazdem Broniszów. Parafię tutejszą utworzono w 1411 r., staraniem kanonika kujawskiego Mikołaja Broniszewskiego. Później wieś należała do Suchorzewskich i Lipskich, a w latach 1750-1858 do Wężyków. W 1907 r. została rozparcelowana przez niemiecką Komisję Kolonizacyjną.
Wśród atrakcyjnych obiektów w Broniszewicach są:
Budynek szkolny w Broniszewicach Nowych (Górka) został wzniesiony w roku 1906 przez niemiecką komisję kolonizacyjną. Nauka w języku polskim rozpoczęła się w tej szkole po raz pierwszy w 1919 roku, po pierwszej wojnie światowej.
W budynku szkolnym istniał oddział niemiecki, w którym uczyło dwóch nauczycieli niemieckich.
Po przeciwnej stronie znajduje się budynek wybudowany w latach 1905-1908, w którym mieściła się oberża.
Dawniej w oberży można było zjeść posiłek, napić się piwa, czy innych trunków. Wolny czas można było spędzić przy stołach bilardowych, a zmęczeni goście mogli wynająć pokój gościnny by spędzić w nim noc. Były też specjalne boksy dla koni i duża sala, gdzie odbywały się potańcówki i zebrania wiejskie.
Naprzeciwko dawnej oberży znajduje się kompleks budynków kościelnych. Kościół p.w. św. Piotra i Pawła i plebania.
Kościół został wzniesiony w 1914 roku dla osadzonych w tym okresie w okolicy katolików narodowości niemieckiej. Został konsekrowany w 1919 r. Jest zbudowany w stylu neobarokowym z wieżą zwieńczoną blaszanym hełmem, a główne wejście znajduje się z boku.
W dniu 2 maja 1975 r. parafię wizytował Prymas Tysiąclecia kardynał Stefan Wyszyński, a jego kapelanem był obecny Prymas Polski kardynał Józef Glemp. Kolejne wizyty w parafii składali biskupi kaliscy: w 1994 roku Stanisław Napierała i w 2001 Teofil Wilski.
Obok kościoła znajduje się polna droga, którą podążając w kierunku widocznego lasu dojedziemy nad zalew; tam możemy odpocząć. Zbiornik w perspektywie będzie zagospodarowany na cele rekreacyjne, a obecnie służy wędkarzom.
Lasy otaczające miejscowość Broniszewice to królestwo grzybów, głównie podgrzybków, prawdziwków i koźlaków. Tamtejsze dukty leśne stwarzają korzystne warunki do uprawiania turystyki pieszej – nordic walking. Trasa o długości 5,6 km długości nie na darmo nosi nazwę „Podgrzybek”. Rozpoczyna się przy zalewie w Broniszewicach i prowadzi nas przez pola – przy ścianie lasu. Dochodzimy ścieżką do dużego kompleksu leśnego w pobliżu miejscowości Żbiki. Skręcamy w lewo i dalej idziemy duktem pośród sosen, brzóz i dębów. Mijamy strumyk nazywany „Strugą” i wracamy do punktu wyjścia znajdującego się przy zalewie. Na trasie możemy spotkać sarny, dziki, przy odrobinie szczęścia jelenie – przeważnie goszczące przy strumyku „Struga”.
(źródło: www.pleszew.starostwo.gov.pl)
projekt mapki: „Życie Pleszewa”
Wracając polną drogą do kościoła pw. Św. Piotra i Pawła przejeżdżamy skrzyżowanie prosto ,po około 500 m skręcamy na skrzyżowaniu lewo i po przejechaniu około 1300 m dojedziemy do Pałacu zbudowanego w 1892 r. dla Józefa Brandta.
Jest to budowla neoklasyczna na planie prostokąta, z wieżą w narożniku o dachu piramidalnym. W roku 1920 pałac zakupiły siostry – opiekunki od św. Dominika i obecnie prowadzą w nim Dom Pomocy Społecznej dla dzieci. Obok rozciąga się park z 2 połowy XIX wieku o powierzchni 5,73 ha.
Wysepka na stawie parkowym jest miejscem, gdzie stał murowany dwór obronny.
Jadąc dalej przejeżdżamy obok nieczynnej gorzelni wybudowanej w 1853 r. dla Skórzewskich. Gorzelnia została częściowo przebudowana i rozbudowana przed 1939 r. Murowana z cegły, złożona z kilku brył różnej wysokości, nakryta osobnymi dachami dwuspadowymi.
Przez zwiedzane okolice przebiegała kolej wąskotorowa wybudowana podczas okupacji w czasie II wojny światowej. Łączyła ona Broniszewice z Pleszewem. Kolejką tą dojeżdżali mieszkańcy do pracy w Pleszewie. Po zakończeniu wojny, kolej przez jakiś czas służyła jeszcze do przewozu osób, a potem była wykorzystywana do transportu drewna, ziemniaków, nawozów sztucznych itp. Obecnie nie ma już torów i tym samym kolejki.
Skręcając w prawo na najbliższym skrzyżowaniu, dojedziemy do kościoła p.w. św. Michała Archanioła, powstałego w latach 1896-99 w stylu neogotyckim.
Na zewnętrznej ścianie kościoła w 1997 r. odsłonięto tablicę poświęconą Stanisławowi Mikołajczykowi i współpracującemu z nim ks. Józefowi Kledzikowi.
Józef Kledzik (1887-1949) urodził się w Dziębowie koło Chodzieży. Po ukończeniu gimnazjum w Rogoźnie oraz studiach teologicznych w Gnieźnie i Poznaniu był wikariuszem m.in. w Ostrzeszowie, gdzie należał do organizatorów powstania wielkopolskiego. W 1921 r. został proboszczem w Broniszewicach. Organizował tu kursy zawodowe i oświatowe dla rolników. Był członkiem Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Ludowego w Poznaniu, wicemarszałkiem sejmiku wojewódzkiego i prezesem rady nadzorczej banku spółdzielczego w Pleszewie. Wspólnie ze Stanisławem Mikołajczykiem działał w Stronnictwie Ludowym i Wielkopolskim Związku Młodzieży Wiejskiej.
Wracając się w linii prostej w kierunku drogi powiatowej relacji Czermin – Broniszewice dojedziemy do skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo. Po lewej stronie zobaczymy szkołę, salę wiejską i budynek Ochotniczej Straży Pożarnej. Dojedziemy do skrzyżowania, które przejedziemy prosto i trafimy do gospodarstwa agroturystycznego Pani Iwony Waszyńskiej – Prałat. Gospodyni przygotowała dwa pokoje z dostępem do kuchni i oddzielną łazienką. Zapewnia miłą atmosferę, spokój i ciszę. Do atrakcji należą wieczory przy ognisku, grillowanie czy możliwość łowienia ryb.
Wracając z gospodarstwa agroturystycznego, skręcając na skrzyżowaniu w lewo wjedziemy na drogę powiatową w kierunku Żegocina.
Pierwszą miejscowością, do której dotrzemy będą Żbiki, a jadąc dalej prosto dojedziemy do miejscowości Żegocin.
Ze względu na walory przyrodnicze proponujemy jednak przejechać przez Żbiki i po około 2 kilometrach dojedziemy do rzeki Prosna, skąd podążając brzegiem zgodnie z jej nurtem dojedziemy do miejscowości Łęg.
Trasa jest atrakcyjna turystycznie z dala od ruchu samochodowego
Łagodniejsza trasa biegnąca również w kierunku Łęgu i Żegocina, skręca w lewo tuż za Żbikami nie dojeżdżając do Prosny.
Wybierając inny wariant trasy turystycznej, jadąc obok zalewu skręcając po przejechaniu około 300 m na rozwidleniu w lewo,
dotrzemy do miejscowości Psienie Ostrów. Miejscowość ta pojawia się w źródle z 1543 roku jako własność Suchorzewskich. Tam przy drodze znajduje się kamienna kapliczka Matki Boskiej wybudowana przez mieszkańców w 1989 roku z napisem „MATKO BĄDŹ Z NAMI -WDZIĘCZNI MIESZKAŃCY ”
Skręcając na skrzyżowaniu obok kapliczki w lewo dojedziemy do Założenia dworskiego złożonego z dworu i parku. Dwór pochodzi z początku lat 90 XIX wieku, zachowały się w nim dekoracyjne drzwi wejściowe z końca XIX wieku
Park krajobrazowy z końca XIX wieku mocno przetrzebiony w latach 80 XX wieku. Na obrzeżach częściowo zachowane fragmenty alejki grabowej.
Wracając w kierunku kapliczki na skrzyżowaniu skręcamy w lewo i jadąc drogą w stronę lasu docieramy do Żegocina.
Najstarsza wzmianka o miejscowości Żegocin pochodzi z 1410 roku. W XVI i początkach XVII wieku znajdowała się w rękach Suchorzewskich.
Zwiedzanie Żegocina rozpocząć można od miejscowego cmentarza, do którego dojeżdżamy skręcając w prawo na skrzyżowaniu obok kapliczki i przejeżdżając około 500 m.
Na cmentarzu znajduje się unikalny w okolicy „kopiec pamięci”.
Powstał on poprzez dokładanie przez parafian kamieni i tabliczek za bliskich, którzy zginęli z dala od domu często w tragicznych wypadkach i w czasie wojen.
Po odwiedzeniu cmentarza wracamy do Żegocina, gdzie skręcając obok Ośrodka Kultury w prawo
dojedziemy do zespołu pałacowo – parkowego w skład którego wchodzi dwór, oficyna i park. Dwór parterowy wzniesiony w końcu XVIII wieku, rozbudowany o skrzydła i portyk ok. 1840-1850 dla Pelagii z Pruskich Radońskiej.
Jedna z największych aktorek polskich Helena Modrzejewska bywała tu latem 1869 roku.
W Ośrodku Kultury w Żegocinie znajduje się salonik poświęcony Jej pamięci.
Widowisko Plenerowe poświecone pamięci H. Modrzejewskiej, maj 2012
Park krajobrazowy o powierzchni 4,8 ha z połowy XIX w.
W parku tym rosną pomniki przyrody – dęby i buki o obwodzie od 300 – 365 cm.
W parku możemy pospacerować alejami grabowymi.
Ośrodek Kultury w Żegocinie warto szczególnie odwiedzić w pierwszy weekend lipca, ponieważ każdego roku odbywa się tam Międzynarodowa Estrada Folkloru. Wspaniałe barwne widowisko, podczas którego Żegocin na klika godzin zamienia się w centrum kultury europejskiej.
Następnie w centrum Żegocina możemy zwiedzić Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
Kościół został wybudowany w 1714 roku z fundacji miejscowego dziedzica i starosty litewskiego Mikołaja Swinarskiego. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica konstrukcji słupowej z połowy XIX w.
W dalszej części wędrówki przejeżdżając obok krzyża przydrożnego
jadąc w kierunku Wieczyna, widzimy po prawej stronie szkołę podstawową.
Jadąc dalej, po lewej stronie drogi mamy atrakcję turystyczną – wiatrak zwany „koźlakiem”, z połowy XIX wieku.
Obok stoi budynek nieczynnej kuźni z 1920 roku.
Jadąc dalej, przejeżdżamy obok kompleksu stawów rybnych i dojeżdżamy do Wieczyna, gdzie jadąc prosto przez skrzyżowanie dojedziemy drogą polną „lipkami” do Grabiu, natomiast skręcając w prawo możemy dojechać do kościoła we Wieczyni.
Wybierając inny wariant, od wiatraka wracamy do skrzyżowania i jedziemy w kierunku miejscowości Łęg. Przejeżdżając przez tę miejscowość po prawej stronie widzimy Świetlicę Wiejską po lewej odrestaurowany dwór z końca XIX wieku obecnie budynek mieszkalny.
Jadąc dalej, widzimy rosnące na prywatnej posesji dwa dęby szypułkowe będące pomnikami przyrody o obwodach 340 i 530 cm.
Dalej ścieżka prowadzi do Wieczyna – pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1284 roku , tam kompleks budynków kościelnych:
Kościół Parafialny p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, powstały w latach 1910 – 1911, neogotycki, jednonawowy z wieżą drewnianą, wystrój wnętrza współczesny. Kościół został wybudowany dla katolików niemieckich.
Z parafii tej pochodzi biskup łowicki ks. profesor Andrzej Dziuba.
Na placu przy kościele znajduje się obelisk z tablicą upamiętniającą bohaterską postawę ludzi uczestniczących w przejęciu zrzutu broni dla żołnierzy Armii Krajowej.
W Wieczynie przy cmentarzu rosną również pomniki przyrody o obwodach 350 i 380 cm. Jeden z dębów rośnie przy plebani,
a drugi na cmentarzu parafialnym, tam też znajdują się groby niemieckiej ludności , która niegdyś zamieszkiwała Wieczyn.
Z cmentarza kierujemy się drogą polną w prawo do drogi głównej, następnie skręcamy w lewo i dojeżdżamy do skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo i jadąc cały czas prosto przejeżdżając obok figury św. Antoniego
dojeżdżamy do drogi polnej potocznie określanej „lipkami” ze względu na zabytkową aleję lipową,
przejeżdżamy przez teren nieistniejącego folwarku Gorzyce.
Tam przy drodze, od dawna stał wysoki drewniany krzyż owiany legendą, obecnie granitowy odnowiony w 25 rocznicę świeceń kapłańskich ks. kanonika Tadeusza Pietrzaka, syna tej ziemi.
Krzyż związany jest z legendą która głosi, że w tym miejscu zostało zakopane ciało człowieka. Morderca ukrywał to w tajemnicy, ale dręczony wyrzutami sumienia wyjawił wszystko swej żonie na łożu śmierci, a ta postawiła na tym miejscu krzyż.
Jadąc dalej docieramy do miejscowości Grab – miejscowość ta od końca XIV wieku była w rękach rodu Wczeliczów z których wywodzili się Grabscy herbu Wczele.
We wsi tej znajduje się zespół rezydencjonalny, w którego skład wchodzi pałac klasycystyczny wzniesiony na przełomie 1805-1810 roku.
Wokół zespołu rezydencjonalnego roztacza się park krajobrazowy o powierzchni 14,65 ha założony w początkach XIX wieku. Jest on rozplanowany na rzucie wieloboku zbliżonego do półkola w dolince cieku wodnego, na którym utworzono duży staw z malowniczą wysepką.
Z Grabu jedziemy drogą powiatową w kierunku Pleszewa.
Po przejechaniu około 5 km docieramy do miejscowości Pieruszyce, gdzie na skrzyżowaniu obok dawnego gościńca, możemy skręcić w prawo i po około 2 km jazdy, mijając budynki dawnej szkoły docieramy do Pieruszyczek.
Jeśli na skrzyżowaniu pojedziemy dalej prosto, dotrzemy do miejscowości Pieruchy. Tam zobaczymy zabytkowy dworek z początku XIX wieku, obecnie budynek mieszkalny oraz świetlicę wiejską. Ta droga poprowadzi nas przez Psienie Ostrów do Czermina.
Na skrzyżowaniu w Pieruszyczkach natomiast skręcamy w lewo, a dalsza droga poprowadzi nas do Strzydzewa, gdzie można obejrzeć Kościół Parafialny p.w. św. Józefa Rzemieślnika powstały około 1897 roku, neogotycki, 2 – nawowy.
Kościół ten zachwyca drobnymi elementami upiększającymi bryłę budowli. Przy kościele mieści się plebania z około 1900 roku.
Jadąc dalej prosto przez skrzyżowanie, po około 2 km przejeżdżamy obok kapliczki przydrożnej z figurką św. Józefa z Dzieciątkiem
skąd skręcając w lewo dojedziemy do Czermina lub skręcając przed Czerminem w prawo dojedziemy do Mamot i Skrzypni. Są to już ostatnie elementy trasy rowerowej po gminie Czermin.
W miejscowości Mamoty można wypocząć przy 4 stawach o łącznym obszarze 3 ha.. Są one własnością prywatną lecz po uprzednim skontaktowaniu się z właścicielem można łowić w nich ryby oraz rozpalić ognisko.
We wsi znajduje się również wigwam.
W centrum miejscowości stoi figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W okresie II wojny światowej figurka została zdemontowana i ukryta, a po zakończeniu wojny ustawiono ją na murowanym cokole, a później osadzono żywopłotem. Przy figurze tej święci się potrawy wielkanocne.
Wracając do rozwidlenia dróg w miejscowości Mamoty, obok przydrożnego krzyża wprawo
drogą brukową dojedziemy do Skrzypni, która pierwszy raz została wymieniona w 1304 roku pod nazwą Scripne.
Jadąc prosto obok stawu po lewej stronie zobaczymy Świetlicę Wiejską oddaną do użytku w 2011 roku, której remont współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej.
Jadąc dalej wjeżdżamy na dawne podwórze folwarczne założenia dworskiego, gdzie widzimy w tle dwór ceglano – kamienny z około 1870 roku.
Dwór zbudowany został w połowie XIX wieku z zastosowaniem form klasycyzujących.
Za dworem znajduje się park krajobrazowy o powierzchni 1.83 ha założony w połowie XIX wieku, po 1887 roku powiększony o część południową.
Wyjeżdżając ze Skrzypni możemy skierować się na prawo i wtedy dojedziemy do miejscowości Wola Duchowna lub na lewo – wówczas wrócimy do centrum administracyjnego naszej gminy – do Czermina i tu możemy zakończyć naszą wędrówkę.
Serdecznie zapraszamy do zwiedzenia Naszej Gminy !
